Word een (betere) fantasyschrijver – interview Fantasy-Schrijven

Bij het schrijven van een fantasyboek komt veel kijken. Je moet niet alleen een goed idee hebben, je moet ook weten hoe je een wereld bouwt en hoe je personages daarin leven. Naast zelf veel te lezen, kun je op allerlei manieren aan informatie komen om je schrijftalent uit te bouwen. Een nieuw platform op internet dat je daarbij kan helpen, is Fantasy-Schrijven.nl. Het is een verzamelplaats voor liefhebbers van fantasy, waar voor schrijvers van alle niveaus cursussen worden aangeboden. Modern Myths sprak de oprichters van het platform, Davey Cobben en Maarten Basjes, over hoe je als schrijver begint, hoe je beter wordt en wat de mogelijkheden zijn met je afgeronde manuscript. 

Fantasy-Schrijven.nl is een initiatief van Davey Cobben en Maarten Basjes, fantasyliefhebbers pur sang. Davey is oprichter van FantasyWereld.nl, waar liefhebbers van fantasy- en sciencefictionliteratuur bijeen komen. Maarten werkt voor uitgeverij Luitingh-Sijthoff, waar hij als acquirerend redacteur verantwoordelijk is voor het fantasyfonds.

Davey en Maarten delen hun liefde voor alles wat fantasy is en zijn daarnaast ook geïnteresseerd in het bouwen van websites en andere online activiteiten. Dit resulteerde in Fantasy-Schrijven, een Nederlands cursusplatform voor schrijvers van genrefictie, ongeacht je niveau.

• Hoe is het idee van Fantasy-schrijven.nl ontstaan?

Davey: op FantasyWereld.nl publiceerden we steeds meer artikelen over het schrijven van fantasy. Ik heb daarbij schrijvers en andere betrokkenen benaderd over hoe je fantasy schrijft voor beginnende schrijvers. Zo kwam ik ook bij Maarten terecht. Ik stelde hem voor om te brainstormen over schrijfcursussen, maar ook over een platform waar mensen elkaar konden vinden. Om workshops te volgen, tips uit te wisselen, etc. Dat was het begin.

• Kenden jullie elkaar toen al?

Maarten: gek genoeg niet echt, nee. Wel van naam natuurlijk, maar Davey had altijd contact met mijn collega op de marketing- en promotieafdeling. Toen hij erachter kwam dat ik de url www.Fantasy-Schrijven.nl al had geregistreerd, was dat dan ook een aanknopingspunt voor een eerste gesprek. Het klikte vanaf dag één tussen ons.

• Wat is jullie eigen achtergrond in fantasy?

Maarten: we zijn beide fervente lezers. Zo ben ik ook het vak ingerold. Ik moest stage lopen voor mijn studie Redactie en Mediaproductie aan de HvA – die met name gericht was op online werkzaamheden – en ik wilde juist iets offline doen, bij een uitgeverij werken. Dat werd Luitingh-Sijthoff (want van hen had ik alle boeken in de kast staan) en daar ben ik nooit meer weggegaan. Ik heb alles tijdens mijn stage geleerd en heb me het fantasyfonds vervolgens eigen gemaakt.

• Maar nu ben je toch weer in de online wereld terug?

Maarten: ja, daarom klikt het ook zo goed met Davey. Die interesse in alles online hebben we allebei. Voordat ik mijn opleiding aan de HvA deed, had ik al een IT-opleiding afgerond. En dat blijft mij bezighouden, die online wereld. Met Fantasy-schrijven.nl combineer ik beide vakgebieden; redactie en technologie.

Ik vind het leuk om met auteurs aan hun verhalen te werken, en ik zie jaarlijks honderden manuscripten waar nog aan gesleuteld kan worden, maar waarvoor ik helaas niet de tijd heb. Ik zag een behoefte om mensen te helpen met de basiskennis die nodig is voor het schrijven van fantasy en sciencefiction. Het is niet iets wat je op school leert, maar zelf moet ontdekken. Met Fantasy-Schrijven.nl willen we de drempel om cursussen te volgen zo laag mogelijk houden, en dat kan alleen online. Je hoeft niet naar een klaslokaal in het midden van het land, de prijzen zijn betaalbaar, en je kunt waar en wanneer je maar wilt je cursus volgen. We hopen dat op die manier zoveel mogelijk mensen fantasy en gerelateerde genres gaan schrijven.

• Voor wie is fantasy-schrijven.nl bedoeld?

Davey: voor auteurs binnen het genre van alle niveaus. Er is een divers aanbod van cursussen. Van basiscursussen, zoals van Tais Teng die een vogelvlucht door het genre biedt en Edith Eri Louw, die met haar basiscursus juist meer ingaat op de techniek van het schrijven. Maar er zijn ook specifieke cursussen, zoals die over het schrijven voor de jeugd van Femke Dekker. Wat weer leuk is voor de meer ervaren auteurs.

Maar ook als je al een manuscript hebt uitgegeven of klaar hebt, kun je bij ons terecht. In de cursus van Eveline Broekhuizen leer je hoe je een uitgeverij benadert, wat je wel en niet moet doen. Ook zal binnenkort een cursus ‘hoe presenteer je je als auteur op social media?’ verschijnen van Inge Pietjouw.

Maarten: er moet voor iedereen iets op Fantasy-Schrijven.nl staan waar je wat aan hebt. Misschien niet een betaalde cursus, maar dan de gratis schrijftips of interviews met auteurs. Er komen events, je kunt vragen stellen aan experts, je manuscript laten beoordelen, noem het maar op.

• Hebben jullie zelf veel invloed gehad op de cursus Manuscript opsturen naar een uitgeverij?

Maarten: ja, daar ben ik zelfs voor geïnterviewd. Eveline heeft samen met ons verschillende mensen benaderd, zoals Hajnalka Bata van de Boekerij, Susan van der Klugt van HarperCollins Holland, Cocky van Dijk van Zilverspoor en Rianne Lampers van Celtica Publishers.

• Wat is de rode draad in die cursus?

Davey: wees bondig en consequent. Van je eerste e-mail naar de uitgever tot je synopsis. Het is een zakelijke sollicitatie en zo moet je het ook benaderen. Zorg ook dat je je verhaal buiten je netwerk laat lezen. Het liefst door mensen die professioneel met taal bezig zijn.

• Welke auteurs zijn er betrokken naast de namen die jullie al noemden?

Davey: we proberen auteurs te benaderen, maar ook uitgevers en docenten. Eisso Post schreef voor ons de cursus Leren van het oerverhaal. Hij bespreekt hierin alle elementen die steeds in fantasy terugkomen, zoals de Edda, de Noordse mythologie, de Griekse en Romeinse legendes. Hij legt de verbanden en wat je ermee kunt doen om je verhaal een bijzondere insteek te geven.

Maarten: Martijn Lindeboom zal een specifieke cursus maken over hoe je het beste actiescènes kunt schrijven. Hij is martial artist en zwaardenverzamelaar. We kijken waar een docent goed in is en wat er over te vertellen valt. We zoeken samenwerkingsverbanden. Zo kan Martijn een workshop geven waarin je zelf een zwaard vasthoudt, zodat je vechtscènes vervolgens realistischer zijn.

• Wat is de uitdaging in het schrijven van een fantasyverhaal?

Maarten: alles. Als je het hebt over het klassieke werk: je moet alles verzinnen. Van de wereld tot de economie tot de religie. Dat is een van de redenen waarom die boeken vaak zo dik zijn. Het is de kunst om dat op een goede manier te doen. ‘World Building’ is een heel belangrijk onderdeel van fantasy schrijven, het creëren van je wereld komt overal terug. Hoe je personages zich gedragen, hoe hun economie werkt. Fantasy is zo eigen, zo anders, omdat je alles moet verzinnen. Zelfs in ‘Urban fantasy’, dat zich in onze wereld afspeelt, moet je verzinnen hoe de magie werkt die je introduceert.

Davey: en de lezer moet het geloven. Je moet ze met je meetrekken zodat ze willen blijven lezen. Als het niet geloofwaardig is, raak je je lezer kwijt. Personages mogen niet te machtig worden, maar ook niet te sullig. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar raak daar niet in verstrikt.

• Waar vallen jullie dan over als je een fantasyboek leest?

Davey: de grootste valkuil die ik zelf nog wel eens zie gebeuren is dat je een verhaal niet logisch laat verlopen, zorg daarom dat je de twists vooraf goed bedacht hebt. Zodat je van kop tot staart een lopend verhaal hebt, zonder dat je op het laatst allerlei foefjes moet verzinnen om jezelf uit de problemen te schrijven. En soms merk je dat mensen zo enthousiast zijn over hun eigen wereld en daar te veel over willen vertellen. Dan wordt het stroperig, als het niet om het verhaal draait.

Maarten: als je het over beginnersfouten hebt, is dat wat Dave zegt: de uitlegmodus. Elk woord moet kloppen, dat is belangrijk bij fantasy. Dat je geen info blijft dumpen. Leer doceren. Vooral in fantasy. In de nog te verschijnen cursus De kracht van woorden van Liselotte Schoevaart leer je om zoveel mogelijk te zeggen, met zo min mogelijk woorden. (En dan ook nog de juiste woorden.)

• Is een modern fantasy-boek dan anders dan de klassiekers? In In de ban van de ring beschrijft Tolkien juist heel uitvoerig zijn wereld

Maarten: dat is ook niet per se fout. In de ban van de ring is vrij briljant. Ik zeg ook niet dat dat niet mag, maar een makkelijke regel is: alles moet het verhaal dienen. En Tolkien zorgde ervoor dat je als lezer de wereld voor je zag. Er is geen gouden regel, maar je moet wel de lezer blijven meenemen. En het is deels smaak.

Je moet als schrijver zoveel mogelijk schrijven, blijven oefenen en je verdiepen in elk genre. Wat je maar beter maakt als schrijver.

• Wat lezen jullie momenteel zelf?

Davey: ik ben een paar dingen door elkaar aan het lezen. Ik ben bezig met De kleuren van magie van V.E. Schwab, maar probeer ook langzaam mijn verzameling ‘ooit gekocht, maar nooit gelezen’ kleiner te maken. Zo heb ik net Drakevleugel van Weis & Hickman opgepakt. Daarnaast ben ik de laatste tijd een beetje in comics gedoken. Ik heb enkele afgeronde verhalen als ‘trade paperback’ gekocht van Marvel, zoals Civil War en House of M. Ook eens leuk om te lezen.

Maarten: ik heb net de nieuwe Robert Jordan uit, het eerste boek dat hij ooit schreef, maar dat nooit eerder is uitgegeven. En ik werk met Erik Betten (winnaar Schaduwprijs met Quarantaine) aan zijn idee voor een nieuwe bovennatuurlijke thriller.

• Welke cursus moet ik volgen om origineel te zijn in fantasy? En moet dat wel?

Maarten: nee, juist niet. Dat is slecht advies. Als schrijver moet je dat schrijven wat jij wilt vertellen. Je moet niet jouw verhaal naast andere verhalen leggen om te kijken of het wel origineel is. Vertel je verhaal, blijf niet zoeken naar iets origineels. We worden allemaal geïnspireerd door boeken, televisieseries en die zijn ook niet altijd origineel. Ga aan de slag met de clichés en maak daar jouw verhaal van. Het is een creatief proces, dat kun je niet forceren. Laat ook je personages hun gang gaan, die verzinnen wel iets anders dan wat je zelf bedacht.

• Hebben jullie zelf de wens om een boek te schrijven?

Beiden: Nee! Laat ons maar lezen.

• Vanuit het lezen hebben jullie dus interesse om mensen te helpen met schrijven?

Maarten: het zou goed zijn als er meer kwalitatief goede fantasy komt, dus dat is ook eigenbelang in mijn functie bij Luitingh-Sijthoff. Bovendien zou het zonde zijn als we de rest van wereld niet kunnen laten zien dat wij Nederlanders en Vlamingen ook fantasy van topniveau kunnen schrijven.

• Is de markt voor Nederlandse fantasy groter aan het groeien?

Maarten: er zijn veel lezers, maar de jongeren lezen liever in het Engels. In die zin is de markt voor Nederlandse fictie wat gekrompen.

Davey: ze kijken veel series in het Engels, zijn veel online. Zo wordt de overstap naar het lezen van Engels makkelijker en hoef je niet te wachten op de Nederlandse vertaling.

Maarten: Nederland stimuleert dat ook. Kinderen komen al op jonge leeftijd met Engels in contact. In Frankrijk en Duitsland is dat nog altijd niet het geval, daar wordt alles op tv bijvoorbeeld nog nagesynchroniseerd. Ik zie bij Luitingh-Sijthoff welke schrijvers veel Engels lezen, dat merk je in hun taalgebruik. Als iemand die met taal bezig is, vind ik dat je Nederlands moet lezen om jezelf te blijven ontwikkelen. Lees ook vertaalde literatuur, daar leer je van.

• Is het in het Nederlands lastig om namen van bijvoorbeeld wapens cool te laten klinken?

Davey: nee, dat is juist de uitdaging. Maak er een kunst van om dat voor elkaar te krijgen. Gebruik bijvoorbeeld Latijnse of Germaanse invloeden. Ik zie dat niet als probleem.

Maarten: Adrian Stone (de Nederlander Ad van Tiggelen, bekend van o.a. Magycker) gebruikt veel woorden waarvan je niet weet of je het in het Engels of Nederlands moet uitspreken. Dan sla je twee vliegen in één klap.

• Wat moeten onze lezers tot slot nog weten van Fantasy-Schrijven?

Davey: het is nog een project in ontwikkeling, maar bekijk vooral ook wat er omheen gebeurt. De tips, de interviews, de blogs. We willen lezers actief bezig laten zijn met schrijven, ook al volg je geen (betaalde) cursus. Neem vooral een kijkje en geef feedback!

Modern Myths interview met Fantasy-Schrijven:

Het aanbod van cursussen op Fantasy-Schrijven blijft de komende tijd groeien. Fantasy-Schrijven vind je via https://www.fantasy-schrijven.nl.

Meer interviews lees je in de Modern Myths rubriek Interviews