Tabletop role-playing games (TTRPG) zijn er tegenwoordig in alle soorten en maten. Of je nu liefhebber bent van het klassieke Dungeons & Dragons of liever op avontuur gaat in een Lovecraftiaanse horror of sciencefictionsetting, voor elke smaak is er een bijpassende RPG-wereld. Met Nightwatch komt daar binnenkort iets bijzonders bij. Deze TTRPG is van Nederlandse bodem en is gebaseerd op de Association of Ishtar-serie, de Steampunk-projecten van Bonsart Bokel. Ben je benieuwd hoe de Nederlandse geschiedenis veranderde door mysterieuze doorgangen naar parallelle dimensies? Lees dan de Nightwatch preview van onze gastauteur Joost Wolters!
Door gastauteur Joost Wolters
Stel je eens voor dat je in een alternatieve geschiedenis terechtgekomen bent. Het jaar is 1869, de plaats is Nederland. Maar de samenleving is een tikje anders dan je gewend bent, want de afgelopen eeuw zijn er op verschillende plaatsen op de wereld doorgangen geopend naar andere, parallelle dimensies.
De werelden achter deze zogeheten “rifts” worden bevolkt door vreemde wezens met bovennatuurlijke krachten, of samenlevingen met meer geavanceerde technologie. Zoals je wel begrijpt heeft contact met deze werelden een grote invloed op het verloop van de geschiedenis, die onze aarde gedurende de 19e eeuw verandert in Atlas, de wereld van Nightwatch.
Radio Retrofuture en de Association of Ishtar
Klinkt bovenstaande gaaf, of vind je het nog moeilijk om je er een voorstelling van te maken? Steampunk Youtuber en schrijver Bonsart Bokel has got you covered! Beginnend met zijn YouTubekanaal Radio Retrofuture – en later in verhalen, boeken en comics – heeft hij Atlas verder uitgewerkt tot een complexe, intrigerende Steampunk setting.
Centraal hierin staat de “Association of Ishtar”, een geheime organisatie met een losse structuur, die haar Associates alles laat onderzoeken wat met de rifts te maken heeft. En binnenkort is het mogelijk om zelf als Associate op avontuur te gaan in Bonsart Bokels Tabletop Role-playing Game Nightwatch. Binnenkort vind je de TTRPG op Kickstarter, maar hier lees je alvast onze preview.
Nightwatch preview – Een eerste missie in de wereld van Nightwatch
Voor deze preview heb ik het regelboek van Nightwatch gelezen en daar met mijn spelersgroepje ook al een missie uit gespeeld als one-shot. In dit artikel deel ik mijn bevindingen hierover. Ik zal proberen hierbij een zo goed mogelijk beeld te geven van het boek en de setting, de regels van het spel en uiteraard wat ik en mijn spelers van Nightwatch vonden.
Ik moet daarbij wel toevoegen dat het regelboek nog een work in progress was. In de tijd dat ik gewerkt heb aan deze preview zijn er een aantal updates geweest die het boek alleen maar verbeterd hebben. Dus de uiteindelijke versie kan alleen maar beter zijn dan wat ik hier beschrijf.
The Wrench in the Machine en The Casket Girls
De wereld van Atlas en de Association of Ishtar zijn hersenspinsels van Alexander van Hoogstraten. Ooit begon hij onder de naam Bonsart Bokel een YouTubekanaal over Steampunk, world building en role-playing games. Van hieruit kreeg Atlas steeds meer invulling en werden de avonturen van de Association of Ishtar en andere facties verder uitgewerkt in verhalen. Zoals in het boek The Wrench in the Machine, waarin Bonsarts wereld verkend wordt aan de hand van een bovennatuurlijk moordmysterie. Ook is er de comic The Casket Girls, over vrouwen die Steampunk mecha’s besturen.
Na een aantal succesvolle Kickstarter-campagnes – waaronder die voor de The Casket Girls comic – brengt Bonsart Bokel nu met Nightwatch zijn eigen TTRPG in deze setting via het crowdfunding platform uit. Nightwatch is een op zichzelf staande TTRPG met eigen regels en een Steampunk thema, maar gaat bovenal over de Association of Ishtar. En deze focus op setting en Bonsarts toewijding in het bouwen van die wereld straalt van elke pagina af.
Nightwatch preview – Nederland als wereldmacht
Net als bij de meeste TTRPGs begint het regelboek van Nightwatch met een introductie over wat een role-playing game is. Je leert de rol van de spelers en de “Puppet Master” (de Game Master (spelleider) in Nightwatch). Maar in plaats van daarna meteen in de regels van het spel te duiken, begint het boek eerst met het bouwen van de wereld. Er volgt een korte introductie van de setting en een stuk over wat Steampunk eigenlijk is. Ook komen wat aanverwante thema’s voorbij uit sciencefiction en andere vormen van fictie/fantasy die aan de basis liggen van Nightwatch.
Als we hierover op één lijn zitten, ontvouwt Bonsart de geschiedenis van Atlas. Het is een wereld waarin de grote wereldmachten, machtige industriëlen en techbedrijven en een breed scala aan organisaties proberen de potentie van de rifts voor hun eigen gewin te benutten. De Association of Ishtar is een van die organisaties. En een van die grote wereldmachten is Nederland, dat in deze setting een prominentere plek op het wereldtoneel heeft dan in onze wereld.
Een overtuigende Steampunksfeer
Uit alles blijkt dat Bonsart Bokel zijn klassiekers goed kent. Ik heb bij het lezen van Nightwatch regelmatig een echt geschiedenisboek (ok, eigenlijk Wikipedia) erbij moeten pakken om te kijken wat nog “echt” was, en waar het “Atlas” geworden was. Dit maakt Atlas een wereld die ondanks alle fictieve toevoegingen geloofwaardig en consistent is.
Wat ook zeker helpt om de setting en de verschillende facties tot leven te wekken, zijn de korte verhaaltjes en passende illustraties die de tekst ondersteunen. De illustraties zijn overigens deels door de schrijver zelf gemaakt, maar ook door Yohan Alexander, die eerder de illustraties voor The Casket Girls en andere publicaties over de Association of Ishtar verzorgde. Deze combinatie van gedetailleerde kleurenillustraties, maar ook schetsen, technische tekeningen en afbeeldingen in de stijl van oude krantenfoto’s dragen bij aan de Steampunksfeer van de wereld.
Nightwatch preview – Ütter-Krapp en satire
Een mogelijk nadeel van zo’n alternatieve geschiedenis is dat het verhaal misschien soms te dicht bij onze eigen geschiedenis staat. Het is duidelijk fictie, en sommige elementen zijn overduidelijk satirisch (het belangrijkste techbedrijf van Atlas heet bijvoorbeeld Ütter-Krapp), maar als het machtige imperium in je fantasiewereld ineens de Engelsen, Fransen of Nederlanders zijn, kan dat confronterend zijn. Voor mijn groep was dat geen probleem en natuurlijk ben je vrij om elementen uit een TTRPG-setting weg te laten of toe te voegen. Maar als de basisset elementen bevat waar je aanstoot aan neemt, kan het moeilijk zijn om in de fictie mee te gaan.
Na de uitgebreide introductie van de wereld wordt uitgelegd hoe een avontuur in Nightwatch nu eigenlijk speelt. Degene die hun rpg’s kennen, zullen in de basisregels het systeem van Savage Worlds herkennen, maar Nightwatch voegt hier genoeg interessante dingen aan toe om het een eigen systeem te maken.
Een eigen systeem met traits en skills
Zo voeren de Associates acties succesvol uit door met dobbelstenen het gevraagde “target number” (TN) te gooien. Je werpt hiervoor twee dobbelstenen. Ten eerste is er de “Trait Die”, een 4-, 6-, 8-, 10- of 12-zijdige dobbelsteen, afhankelijk van hoe goed de Associate ergens in is. Ten tweede is er de “Boon Die” die altijd 6-zijdig is. De hoogste van deze waarden telt. Als daarbij een van je dobbelstenen zijn maximale waarde gooit, heb je een “Surge”: je mag de dobbelsteen dan nogmaals gooien en bij de vorige waarde optellen. Zo is er kans op een “Overkill’’ waarbij je twee (of meer) keer de TN haalt. Maar gooi je met beide dobbelstenen een 1, dan is dat een “Debacle”. En dat heeft meestal nare consequenties…
Voor taken die ingewikkelder zijn dan alleen maar het inzetten van de brute kracht of onweerstaanbare charmes van een Associate zijn “Skills” nodig. Nightwatch hanteert een lijst van twintig Skills die beschrijven waar een Associate zich in gespecialiseerd heeft. Voor elk punt dat je in een bepaalde Skill hebt, mag je – net als bij Traits – een hogere dobbelsteen gooien.
Nightwatch preview – Specialiseer jezelf
Maar punten in Skills investeren doet nog iets veel interessanters. Voor elk punt kun je een “Perk” kiezen die bij deze Skill hoort. En deze Perks beschrijven eigenlijk wat een Associate met deze Skill kan. Zo geeft de Perk “Chemist” binnen de Skill “Applied Science” bijvoorbeeld het vakgebied aan waarin de Associate gespecialiseerd is. En de Perks die je kiest bepalen binnen de Skills “Melee” en “Ranged” met welke wapens de Associates overweg kunnen. Of ze geven je toegang tot speciale aanvallen. Voor sommige complexe taken, zoals het uitvoeren van ingewikkelde medische handelingen op een slagveld, of het bouwen van een aanvalsdrone, is een combinatie van meerdere Skills en Perks nodig.
Naast Traits, Skills en Perks zijn er nog meer mogelijkheden voor Associates om zich te specialiseren. Zo geven een “Temperament” en een of meerdere “Flaws” extra diepgang aan hun persoonlijkheid. Ook kan je uit een ruime selectie aan beschikbare uitrusting kiezen. Dit gaat van gereedschap en voertuigen tot vuurwapens en drones, aangevuld met protheses, stimulerende middelen en huisdieren.
Historisch en futuristisch verantwoord
Alles in het spel is beschikbaar in historisch verantwoorde uitvoering, inclusief experimentele of futuristische varianten. Met ook nog eigen speciale eigenschappen en bediening. Mocht wat je zoekt niet beschikbaar zijn, dan heeft Nightwatch ook nog een uitgebreid systeem waarmee Associates, door middel van het uitvoeren van projecten, zelf kunnen maken wat ze nodig denken te hebben. Genoeg dus om uit te kiezen, maar ook om het spel zo geavanceerd te maken als je zelf wil.
In gevechten in Nightwatch hebben spelers tot drie acties per beurt, vrij te verdelen tussen bewegen, aanvallen en andere acties. Deze acties worden gewoon op dezelfde manier uitgevoerd als daarbuiten, door het gooien van een Trait (of Skill) dobbelsteen en een Boon dobbelsteen. Hierdoor – en omdat in principe alleen de spelers met dobbelstenen gooien tegen vaste waarden voor de tegenstanders – lopen gevechten heel soepel. Alleen voor speciale tegenstanders – vaak Agents van andere facties – gooit de Puppet Master ook dobbelstenen.
Nightwatch preview – Fortune en Misfortune
Wat de gevechten echt interessant maakt is het “Fortune System”. Elke ronde van een gevecht komt er een nieuwe set kaarten op tafel waar elke speler er een van kiest. De Puppet Master doet dit ook en soms worden er zelfs meerdere kaarten getrokken. Deze kaarten bepalen de volgorde waarin iedereen zijn acties mag doen deze ronde. Maar ze geven ook in de vorm van een “Fortune” en “Misfortune” een extra effect dat voor deze ronde geldt.
Voor de Associate is dit de Fortune en voor de tegenstanders de Misfortune. Deze effecten variëren van een bonus op een bepaald soort aanval tot omgevingseffecten zoals mist of brand of plotseling verschijnende monsters. En de ronde erna volgt weer een nieuwe set kaarten, waarbij degene die de vorige ronde als laatste aan de beurt was, nu als eerste mag kiezen.
Op eerste voorbeeldmissie
Gewapend met deze kennis heb ik als Puppet Master met vier spelers een sessie Nightwatch gespeeld. Er staan een aantal voorbeeldmissies in het boek, waarvan we de eerste gespeeld hebben. In deze missie moest een kort mysterie opgelost worden, met een gevecht aan het eind. Hiervoor had ik van tevoren zes Associates gemaakt voor de spelers om uit te kiezen.
Mijn spelers hadden al wel ervaring met andere role-playing games (vooral DnD), maar ze hadden de regels van Nightwatch nog niet gelezen. Het was vooral even wennen dat er altijd twee dobbelstenen gegooid moesten worden, waarbij je de hoogste waarde kiest (hé, altijd advantage!). Maar verder speelt Nightwatch niet heel anders dan andere TTRPGs.
Nightwatch preview – Een spel waar iedereen iets in kan vinden
Het Fortune System – toch het meest eigen aspect aan Nightwatch – werd heel goed ontvangen en speelde ook soepeler dan ik had verwacht. En toegegeven, de “roll for initiative” in DnD is ook allesbehalve soepel. Omdat de spelers samen meer kaarten kiezen dan de Puppet Master, ligt de keuze van de kaarten vooral bij de spelers. En daarbij moeten ze echt de afweging maken tussen wanneer ze aan de beurt willen zijn, welk Fortune-effect ze willen, welke Misfortune de PM niet mag krijgen en – omgekeerd aan de volgorde waarin ze nu aan de beurt zijn – de volgorde waarin ze de volgende ronde mogen kiezen.
We hebben ons erg vermaakt met Nightwatch en eigenlijk sprak het spel ieder om een eigen reden aan. Een van mijn spelers was erg geïnteresseerd in de (alternatieve) geschiedenis en geopolitieke verhoudingen in Altas ten opzichte van onze wereld. Een andere speler heeft haar rol als slecht verzorgde, ietwat wereldvreemde automonteur vol overgave geroleplayed in het eerste deel van de missie. De derde heeft zich volledig gestort op het crash testen (zowel als speler als Asscoiate) van alle Steampunk gadgets die op haar pad kwamen. En de laatste heeft geprobeerd het Fortune System optimaal te benutten.
Keuzestress!
Een nadeel waar ik tegenaan gelopen ben bij het testen van Nightwatch, is keuzestress. Bij het besteden van tien skill points voor een beginnende Associate hoort het kiezen van evenzoveel Perks. Tel daar ook nog de mogelijkheden voor uitrusting bij op en dat geeft veel keuzemogelijkheden – en daardoor complexiteit – voor het maken van een eerste Associate. Ik moet er wel bij zeggen dat dit effect voor mij natuurlijk uitvergroot was omdat ik er meteen zes gemaakt heb, terwijl ik wist dat ik ze maar voor één sessie ging gebruiken.
Nu zou je kunnen denken dat ik niet nog meer keuzes zou willen. Maar wat in de huidige regels ontbreekt, is de mogelijkheid voor Associates om magische of bovennatuurlijke krachten te gebruiken. Het boek geeft echter aanwijzingen dat dit in een latere uitbreiding wel mogelijk gaat zijn. Een interessante toevoeging om naar uit te kijken!
Nightwatch preview – Een goed uitgewerkte Steampunk TTRPG
Nightwatch is een TTRPG die je heel veel keuzeruimte geeft voor je Associate en het soort verhaal dat je wil spelen binnen de rijke setting van Atlas. Hoewel deze keuzeruimte in het begin wat intimiderend kan zijn, speelt het spel verder snel en soepel als iedereen zijn Associate en hun plek in de wereld eenmaal gekozen heeft. Hierbij voegen de gekozen Perks en uitrusting waardevolle effecten toe die het spel verrijken en het Steampunk-thema van de setting tot leven wekken. Gevechten lopen soepel en het Fortune System zorgt voor dynamiek zonder te veel complexiteit toe te voegen.
De setting is goed uitgewerkt, spreekt tot de verbeelding en er is nog genoeg ruimte om uit te breiden. Dit kan door zelf iets te verzinnen, of door te wachten op extra uitbreidingen. Ik heb namelijk het idee dat Bonsart Bokel nog niet klaar is met Nightwatch. Ik ben benieuwd waar hij de Association of Ishtar in de toekomst brengt.
Heb je na het lezen van deze preview zin om ook op avontuur te gaan in de wereld van Atlas? Op AssociationOfIshtar.com vind je alles over deze Steampunk-wereld van Bonsart Bokel. En wil je op de hoogte gehouden worden van de start van de Nightwatch kickstarter? Ga dan naar Play Association of Isthar!
Over Joost Wolters
Joosts liefde voor fantasy begon bij de kaart van Midden-Aarde die hij bij zijn ouders op zolder vond. Nog voordat hij de boeken van Tolkien gelezen had, had hij zelf al hele verhalen verzonnen bij die kaart. Die liefde voor fantasy en alles wat daarop lijkt is daarna alleen maar gegroeid. Boeken en films zijn geweldig, maar het meeste plezier haalt Joost uit het verzinnen en beleven van verhalen in bordspellen, videogames, miniature games en natuurlijk tabletop role-playing games.
Modern Myths Spellenavond
Elke laatste vrijdag van de maand schuif je bij Modern Myths aan voor een spelletjesavond. De week is voorbij en het is tijd om tot rust te komen. Niet met een serie, maar gezellig met een bord- of ruilkaartenspel. Tijdens de Modern Myths Spellenavond worden uiteenlopende spellen besproken om alleen of met een groep te spelen, door samen te werken of gewoon ieder voor zich! Veel van de in deze rubriek besproken spellen kun je vinden in onze eigen Modern Myths Shop.
Lees meer Modern Myths-recensies!
Nightwatch preview: © 2025-2025 Modern Myths / Beeldmateriaal: © Bonsart Bokel en Yohan Alexander
Reactie plaatsen